Korte inhoud?
paukenslag boem of de kroniek van een aangekondigde bom.
Getipt door?
de leeslijst van Vladimir Nabokov.
Algemeen gevoel?
chaotisch en gedateerd modern.
Waarom zou ik dit lezen?
als je fan bent van Russische schrijvers, Ulysses als twee keer herlezen hebt en een vormroman doorgronden echt je dada is.
Straffe quotes: –
Weetjes: volgens het nawoord in het boek zou Andrej Bely in het echte leven ook in symbolistische constructies gepraat hebben (poetry slam avant la lettre – excentriciteit was toen nog een teken van genialiteit) en zou hij het boek zelf een aantal keer herwerkt 
hebben omdat hij na een aantal jaren niet meer tevreden was met de (politieke) ideeën die in het boek naar voor komen (respect!).
Wat mag je verwachten van dit boek?
Petersburg van Andrej Bely wordt getipt door Vladimir Nabokov als derde grootste meesterwerk van de 20e eeuwse literatuur. Dat trekt een vat vol verwachtingen open. Hoge verwachtingen. En het is heel straf maar tegelijk ook heel vormelijk en in dus in zekere mate gekunsteld en te categoriseren onder ‘zware lectuur’ (zoals alle grote Russen (?)).
Tegelijk lossen grapjes en genante situaties elkaar af. Gedateerde grapjes anno 1905 wel te verstaan. Zoals: “Wie vind je van alle mensen de meest achtenswaardige? Een actieve geheimraad – daar gaan de mensen voor opzij! Niks hoor, de schoorsteenveger, want daarvoor gaat zelfs een actieve geheimraad voor opzij, ze zou zich kunnen vuilmaken…”. In revolutionaire tijden wellicht een gewaagd mopje. Vandaag een brave poging tot sfeerschepping in een provinciaal toneelstuk.
Dat is niet de schuld van Bely, zoals velen kind van zijn tijd, maar tijdloze klassieker zit er gewoon niet in. Te weinig grote thema’s, te veel politieke referenties. Het boek bezwijkt onder de stroming die het moet uitdragen; het symbolisme. Zoals on the road ook te veel on the road is en catch 22 te veel oorlogspsychologie en boem paukenslag mist wat mark groet ’s morgens de dingen wel heeft. Breek uit je zelfgekozen keurslijf en vertel een verhaal. Helaas…
Het nawoord, verwerkt in de uitgave van Atlas – de twintigste eeuw, geeft ons heel wat info over de vormstructuur (filmisch wisselende standpunten), de kleurverwijzingen en ‘epitheta ornantia’ die gebruikt worden. Je begrijpt hierdoor beter de verdienste van deze roman. Een boek dat, laten we eerlijk wezen, mocht het niet op Nabokovs lijst staan wellicht al vergeten zou zijn. Het is zoals met de muziek van Zappa, zonder wat toelichting en achtergrond, een bevreemdend labyrint van muzikale referenties en technische hoogstandjes… met de juiste duiding een miskend genie (?).
Voorsmaakje
“Een op tafel liggend potlood trok de aandacht van Apollon Apollonovitsj. Apollon Apollonovitsj nam zich voor aan de punt van het potlood een welgeslepen vorm te geven. Hij liep snel naar het schrijfbureau en pakte… een presse-papier op die hij geruime tijd in diep gepeins om en om draaide.
Zijn verstrooidheid sproot daaruit voort dat hem net op dit ogenblik een diepe gedachte was ingevallen die zich op dit ongelegen tijdstip onmiddellijk tot een voortvluchtige gedachtegang ontwikkelde.”
Het Boekenpeleton 